[นายพรนรินทร์ ภูครองหิน]

นิติกรพรขอนำเรียน "การที่คณะกรรมการพัสดุ มีหน้าที่ตรวจรับรถยนต์ดับเพลิงและรถยนต์บรรทุกน้ำอเนกประสงค์ให้ครบถ้วนถูกต้องตามหลักเกณฑ์ที่ตกลงไว้ในสัญญาซื้อขาย โดยกระบอกไฮดรอลิกเท้าช้างของรถยนต์ดับเพลิงและรถยนต์บรรทุกน้ำอเนกประสงค์ไม่เป็นไปตามมาตรฐานอุตสาหกรรม ขณะที่ตรวจรับมีคณะของเจ้าหน้าที่สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน ร่วมกันสังเกตการณ์อยู่ด้วยและทำบันทึกโต้แย้งว่า กระบอกไฮดรอลิกเท้าช้างของรถยนต์ทั้งสองคัน ไม่มีการแสดงเครื่องหมายมาตรฐานการผลิตอุตสาหกรรมให้เป็นที่ประจักษ์ที่ตัวกระบอกไฮดรอลิก แต่เทศบาลตำบล ก็มิได้ยกเลิกการตรวจรับพัสดุ กลับอนุมัติจ่ายเงินตามสัญญาซื้อขายให้แก่บริษัท อ. จำกัด กล่าวคือ คณะกรรมการพัสดุ จะมีความผิดฐานร่วมกันเป็นเจ้าพนักงานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดหรือปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยทุจริต ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 (เดิม) หรือไม่ ไปตามดูจึงจะรู้ผล
โจทก์ฟ้องว่าจำเลยทั้งสี่ในฐานะคณะกรรมการตรวจรับพัสดุ ร่วมกันตรวจรับรถยนต์ดับเพลิงและรถยนต์บรรทุกน้ำอเนกประสงค์โดยมิชอบ ขอให้ลงโทษจำเลยทั้งสี่ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 83, 91, 157 และ 162 จำเลยทั้งสี่ให้การปฏิเสธ ศาลชั้นต้น พิพากษายกฟ้อง โจทก์อุทธรณ์
          ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยคดีมีปัญหาว่า จำเลยทั้งสี่กระทำความผิดฐานร่วมกันเป็นเจ้าพนักงานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดหรือปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยทุจริต ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 ประกอบมาตรา 83 หรือไม่ เห็นว่า เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม 2547 เทศบาลตำบล บ. ได้ออกประกาศประกวดราคาซื้อครุภัณฑ์ยานพาหนะและขนส่ง รวม 4 รายการ โดยเทศบาลตำบล บ. แต่งตั้งคณะกรรมการตรวจรับพัสดุมีจำเลยที่ 1 ตำแหน่งปลัดเทศบาลตำบล บ. เป็นประธานกรรมการ มีจำเลยที่ 2 ถึงที่ 4 นาง อ. และนาง พ. เป็นกรรมการ สำหรับรายการที่มีปัญหา คือ รายการที่ 3 รถยนต์ดับเพลิง และรายการที่ 4 รถยนต์บรรทุกน้ำอเนกประสงค์ ในวันที่ 8 กันยายน 2547 คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคามีมติเป็นเอกฉันท์เห็นควรจัดซื้อครุภัณฑ์ยานพาหนะและขนส่งจำนวน 4 ราย จากบริษัท อ. จำกัด จำเลยทั้งสี่กับพวกร่วมกันลงลายมือชื่อตรวจรับรถยนต์ดับเพลิง และรถยนต์บรรทุกน้ำอเนกประสงค์ว่าได้รับของไว้ถูกต้องครบถ้วน ขณะที่ตรวจรับมีคณะของเจ้าหน้าที่สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินภูมิภาค 3 (จังหวัดนครปฐม) ร่วมกันสังเกตการณ์อยู่ด้วยและทำบันทึกโต้แย้งจำเลยทั้งสี่ว่า กระบอกไฮดรอลิกเท้าช้างของรถยนต์ทั้งสองคัน ไม่มีการแสดงเครื่องหมายมาตรฐานการผลิตอุตสาหกรรมให้เป็นที่ประจักษ์ที่ตัวกระบอกไฮดรอลิก แต่เทศบาลตำบล บ. ก็มิได้ยกเลิกการตรวจรับพัสดุ กลับอนุมัติจ่ายเงินตามสัญญาซื้อขายให้แก่บริษัท อ. จำกัด
   จำเลยทั้งสี่เป็นคณะกรรมการพัสดุ มีหน้าที่ตรวจรับรถยนต์ทั้งสองคันให้ครบถ้วนถูกต้องตามหลักเกณฑ์ที่ตกลงไว้ในสัญญาซื้อขาย โดยกระบอกไฮดรอลิกเท้าช้างของรถยนต์ทั้งสองคันต้องเป็นไปตามมาตรฐานอุตสาหกรรม ซึ่งคุณสมบัติดังกล่าวเป็นข้อสำคัญของสัญญาซื้อขาย การที่จำเลยทั้งสี่อ้างว่าได้ตรวจรับพัสดุโดยดูจากเอกสารในแฟ้มของเจ้าหน้าที่พัสดุประกอบการตรวจรถแต่ละคัน ซึ่งมีเอกสารแนบท้ายของบริษัท อ. จำกัด ที่ผ่านการพิจารณาของคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคามาแล้ว และมีการทำสัญญาซื้อขายกันแล้วด้วย จำเลยทั้งสี่จึงเชื่อโดยสุจริตว่าเอกสารดังกล่าวมีความถูกต้องน่าเชื่อถือ และกระบอกไฮดรอลิกจะต้องได้รับมาตรฐานอุตสาหกรรมอย่างแน่นอน นั้น
   เมื่อพิจารณาเอกสารดังกล่าวแล้ว บริษัท อ. จำกัด เป็นตัวแทนจำหน่ายกระบอกไฮดรอลิกให้แก่
บริษัท พ. จำกัด และบริษัท พ. จำกัด ซื้อกระบอกไฮดรอลิกมาจากบริษัท ท. จำกัด ซึ่งเป็นบริษัทผู้ผลิตกระบอกไฮดรอลิกที่มีใบอนุญาตแสดงเครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม  อีกทอดหนึ่ง
อันแสดงว่าบริษัท อ. จำกัด เป็นตัวแทนจำหน่ายกระบอกไฮดรอลิกแก่บริษัท พ. จำกัด และบริษัท พ. จำกัด  ให้การรับรองแก่ผู้ซื้อในตัวว่า บริษัท ท. จำกัด ได้รับอนุญาตให้แสดงเครื่องหมายมาตรฐานกับผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. 2511 จำเลยทั้งสี่จึงต้องตรวจดูว่ากระบอกไฮดรอลิกเท้าช้างของรถยนต์ทั้งสองคันมีเครื่องหมายมาตรฐานอุตสาหกรรมจริงหรือไม่ อย่างไรก็ดี หากจำเลยทั้งสี่เกิดความสงสัยก็สามารถเชิญผู้ชำนาญการหรือผู้ทรงคุณวุฒิเกี่ยวกับพัสดุนั้นมาให้คำปรึกษา หรือส่งพัสดุไปทดลองได้ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการพัสดุของหน่วยการบริหารราชการส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2535 ข้อ 64 (2) อีกทั้ง จำเลยทั้งสี่ไม่รับฟังข้อท้วงติงของสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินภูมิภาค 3 (จังหวัดนครปฐม) และตรวจสอบครุภัณฑ์ให้ชัดเจนก่อน แม้ภายหลังจำเลยทั้งสี่จะให้บริษัท อ. จำกัด แก้ไขข้อบกพร่องตามที่ผู้แทนของสำนักการตรวจเงินแผ่นดินภูมิภาค 3 (จังหวัดนครปฐม) โต้แย้งก็ตาม แต่บริษัท อ. จำกัด กลับแก้ปัญหาง่าย ๆ โดยนำสติ๊กเกอร์เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์มาติดที่กระบอกไฮดรอลิกเท่านั้น ประกอบกับจำเลยทั้งสี่ไม่ขวนขวายให้เทศบาลตำบล บ. ระงับการชำระเงินค่าพัสดุให้แก่บริษัท อ. จำกัด แสดงให้เห็นว่า จำเลยทั้งสี่ไม่มีความตั้งใจที่จะแสวงหาความจริงและแก้ไขด้วยความสุจริต เมื่อข้อเท็จจริงได้ความว่าบริษัท ท. จำกัด ไม่ได้เป็นผู้ผลิตกระบอกไฮดรอลิกเพื่อให้บริษัท อ. จำกัด นำมาเสนอขายแก่เทศบาลตำบล บ. ดังนั้น เอกสารการตรวจรับพัสดุของจำเลยทั้งสี่จึงเป็นเท็จ กรณีถือได้ว่าการกระทำของจำเลยทั้งสี่เป็นการกระทำเพื่อแสวงหาผลประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบด้วยกฎหมายสำหรับผู้อื่นตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1 (1) แล้ว จำเลยทั้งสี่จึงมีความผิดฐานร่วมกันเป็นเจ้าพนักงานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดหรือปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยทุจริต ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 (เดิม)
   พิพากษาแก้เป็นว่า จำเลยทั้งสี่มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 (เดิม) ประกอบมาตรา 83 จำคุกคนละ 2 ปี นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น ศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบกลาง คดีหมายเลขดำ อท. 278/2562 คดีหมายเลขแดง 18823/2562"(ค้นโดยนิติกรพร)